Yukaridaki fotoğraf: https://kurious.ku.edu.tr/matematigi-turkiyeye-sevdiren-insan-cahit-arf
Ord. Prof. Dr. Cahit ARF Türk matematikçi, bilim insanı ve eski TÜBİTAK Bilim Kurulu başkanıdır. 11 Ekim 1910 tarihinde Selanik’te dünyaya gelmiştir. Balkan Savaşı’nda evlerinin bahçesine havan mermisi düşmesi sonucu ARF ailesi İstanbul’a taşınmıştır. Cahit ARF okumayı sınıfındaki herkesten 3 ay önce öğrenmiştir. Babasının memuriyeti nedeniyle ARF ailesi İstanbul’dan Ankara’ya sonra tekrar İstanbul’a ve daha sonra İzmir’e taşınmıştır. Cahit, İzmir Lisesi’nin son sınıfındayken okulunun matematik muallimi; Cahit’i resimli matematikle -geometriyle- tanıştırmıştır.
1928’de girdiği bir sınavda burs kazanan Cahit daha iyi bir eğitim almak için ailesi tarafından Fransa’ya gönderilmiştir. Paris’teki École Normale Supérieure Üniversite’sini 2 yılda bitirmiştir. Paris’teki yıllarında fotoğrafçılıkla da ilgilenmiştir. Döndüğünde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde profesör ve ordinaryüs profesörlüğe yükselerek gençlere dersler vermeye başlamıştır ancak bu sırada Alman bir arkadaşının ısrarlarıyla Almanya’ya taşınmıştır, doktorasını burada (Göttingen Üniversitesi’nde) yapmıştır. Almanya’daki bir üniversitede dersler verirken arkadaşı nedeniyle başı belalara girmiş, sık sık askerler tarafından kimlik kontrolüne tabi tutulmuştur ancak dünyaca ünlü ilk teorisini de burada ortaya çıkarmıştır. “Arf Halkaları” teoremiyle sadece yatay ve dikey eksende kullanılan geometri formüllerinin çok boyutlu şekillerde de kullanılabileceğini kanıtlamıştır. “Arf Sabiti”, “Arf Kapanışları” ve “Arf Halkaları” gibi literatürde adıyla anılan terimlerin yanı sıra “Hasse-Arf Teoremi” adı ile anılan teoremi matematik bilimine kazandırmıştır. 1945’te yaptığı çalışma ile tek boyutlu tekil cebirsel kolların sınıflandırılması problemini kapatmıştır. Yurtdışında pek çok üniversitede ders veren ARF 1963 yılında Türkiye’nin önemli bilim insanlarıyla TÜBİTAK’ı kurmuş, 4 yıl boyunca Bilim Kurulu Başkanlığı yapmıştır.
Cahit ARF 1974 yılında TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü kazanmıştır, bu ödülü alırken “Bilim insanının amacı anlamaktır ama büyük harflerle anlamaktır.” sözüyle kendine göre bilim insanını açıklamıştır. Yaptığı çalışmalar ve matematik bilimine kazandırdıklarıyla cebir konusunda dünyaca ünlü bir bilim insanı olmuştur. 1980’de profesörlük unvanı ile emekli olan ARF İstanbul’un Üsküdar semtinde bir apartman dairesi kiralayarak günlerini eşi ile birlikte torunlarının matematik ödevlerini yaparak geçirmiştir. Yaşından dolayı kalp yetmezliği çeken ARF 26 Aralık 1997’de göğüs ağrısı nedeniyle yattığı Cerrahpaşa Hastanesi’nde son nefesini vermiştir. Cahit ARF’ın resmi 10 Türk Lirası’nın üzerinde bulunmaktadır.
Fotoğraf : https://www.tcmb.gov.tr
“Bilim adamı olmak için tutku gerekir.”
“Gerçekten evrenin sırrını arıyorsanız benim yaptığım gibi sayılara gelin.”
Kaynaklar:
https://www.youtube.com/watch?v=ImmMoMZPzWE – Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı
https://www.youtube.com/watch?v=ubQcmIhToSk – TRT Avaz
Yazar: 11 Fen Sınıfı – Buse DEMİRBAŞ